شرکت فناوری چینی علی‌بابا روز دوشنبه از کوئن 3، خانواده‌ای از مدل‌های هوش مصنوعی (AI) با قابلیت‌های استدلالی هیبریدی رونمایی کرد. این مدل‌ها که به ادعای علی‌بابا با بهترین مدل‌های موجود از گوگل و OpenAI رقابت می‌کنند، با معماری نوآورانه و عملکرد قوی در حوزه‌هایی مانند برنامه‌نویسی، ریاضیات و وظایف عمومی، توجهات را به خود جلب کرده‌اند. کوئن 3 با پشتیبانی از 119 زبان و آموزش روی مجموعه داده‌ای عظیم با 36 تریلیون توکن، نویدبخش تحولی در فناوری هوش مصنوعی است.

ویژگی‌های کلیدی کوئن 3: ترکیبی از سرعت و استدلال

مدل‌های هیبریدی با حالت‌های تفکر و غیرتفکر

کوئن 3 به دلیل طراحی هیبریدی خود متمایز است. این مدل‌ها می‌توانند بین دو حالت تفکر (برای حل مسائل پیچیده با استدلال گام‌به‌گام) و غیرتفکر (برای پاسخ‌های سریع به درخواست‌های ساده) جابه‌جا شوند. به گفته تیم کوئن، این انعطاف‌پذیری به کاربران امکان می‌دهد تا بودجه محاسباتی را بر اساس نیازهای خاص وظایف تنظیم کنند. این قابلیت مشابه مدل‌هایی مانند o3 از OpenAI است، اما با تأخیر بیشتری همراه است.

معماری Mixture of Experts (MoE)

برخی از مدل‌های کوئن 3 از معماری Mixture of Experts (MoE) استفاده می‌کنند که وظایف را به زیروظایف تقسیم کرده و به مدل‌های تخصصی‌تر واگذار می‌کند. این روش نه‌تنها کارایی محاسباتی را افزایش می‌دهد، بلکه مصرف منابع را نیز بهینه می‌کند. این ویژگی کوئن 3 را به گزینه‌ای جذاب برای توسعه‌دهندگان و کسب‌وکارها تبدیل کرده است.

پشتیبانی از 119 زبان و داده‌های عظیم

کوئن 3 روی مجموعه داده‌ای با 36 تریلیون توکن آموزش دیده است که شامل کتاب‌های درسی، کد، داده‌های تولیدشده توسط هوش مصنوعی و غیره می‌شود. این مدل از 119 زبان پشتیبانی می‌کند و در وظایف چندزبانه، از جمله ترجمه و پیروی از دستورالعمل‌ها، عملکردی برجسته دارد.

عملکرد کوئن 3 در مقایسه با رقبا

رقابت با OpenAI و گوگل

به گفته علی‌بابا، بزرگ‌ترین مدل کوئن 3، یعنی Qwen-3-235B-A22B، در بنچمارک‌هایی مانند Codeforces (مسابقات برنامه‌نویسی)، AIME (ریاضیات پیشرفته) و BFCL (ارزیابی استدلال) عملکردی بهتر از o3-mini از OpenAI و Gemini 2.5 Pro از گوگل داشته است. با این حال، این مدل هنوز به‌صورت عمومی عرضه نشده است. مدل عمومی Qwen3-32B نیز با مدل‌های اختصاصی و منبع‌باز دیگر، از جمله R1 از DeepSeek، رقابت می‌کند.

دسترسی و مجوز منبع‌باز

اکثر مدل‌های کوئن 3 تحت مجوز منبع‌باز از پلتفرم‌های توسعه هوش مصنوعی مانند Hugging Face و GitHub قابل دانلود هستند یا به‌زودی خواهند بود. این مدل‌ها از 0.6 میلیارد تا 235 میلیارد پارامتر را شامل می‌شوند، که نشان‌دهنده توانایی‌های حل مسئله آن‌هاست.

تأثیر کوئن 3 بر صنعت هوش مصنوعی

فشار بر آزمایشگاه‌های آمریکایی

ظهور مدل‌های چینی مانند کوئن 3 فشار زیادی بر آزمایشگاه‌های آمریکایی مانند OpenAI وارد کرده است. این موضوع حتی باعث شده که سیاست‌گذاران محدودیت‌هایی برای دسترسی شرکت‌های چینی به تراشه‌های موردنیاز برای آموزش مدل‌ها اعمال کنند.

دسترسی از طریق ارائه‌دهندگان ابری

علاوه بر دانلود مستقیم، کوئن 3 از طریق ارائه‌دهندگان ابری مانند Fireworks AI و Hyperbolic نیز در دسترس است. توهین سریواستاوا، مدیرعامل Baseten، معتقد است که کوئن 3 نشان‌دهنده روند روبه‌رشد مدل‌های منبع‌باز در رقابت با سیستم‌های بسته مانند OpenAI است.

چرا کوئن 3 مهم است؟

کوئن 3 نه‌تنها به دلیل عملکرد قوی خود، بلکه به خاطر قابلیت‌های ابزارمحور، پیروی از دستورالعمل‌ها و کپی کردن فرمت‌های داده خاص، مورد توجه قرار گرفته است. این ویژگی‌ها آن را به گزینه‌ای ایده‌آل برای توسعه‌دهندگانی تبدیل می‌کند که به دنبال ساخت برنامه‌های کاربردی در حوزه‌هایی مانند خودرو، رباتیک و عینک‌های هوشمند هستند.

نتیجه‌گیری

رونمایی از کوئن 3 توسط علی‌بابا نشان‌دهنده پیشرفت چشمگیر چین در حوزه هوش مصنوعی است. این خانواده از مدل‌های هیبریدی با ترکیب استدلال پیشرفته، کارایی محاسباتی و دسترسی منبع‌باز، می‌تواند نقش مهمی در شکل‌دهی آینده فناوری AI ایفا کند. توسعه‌دهندگان و کسب‌وکارها اکنون می‌توانند از این مدل‌ها برای ایجاد نوآوری‌های جدید استفاده کنند.